“Tôi Không Biết Mình Là Ai” – Tại Sao Lại Như Vậy

Nếu bạn đã từng cảm thấy bản thân có suy nghĩ “Tôi không biết tôi là ai,” có thể bạn tự hỏi tại sao mình có cảm giác như vậy và bạn có thể làm gì để thay đổi điều đó. Trong khi một số người có ý thức mãnh liệt về bản thân mình thì nhiều người khác lại có thể không thực sự hiểu chính mình.

Cảm thấy không chắc chắn về bản thân đôi khi có thể dẫn đến sự thay đổi về nhận thức bản thân. Bạn có thể luôn thử những ý tưởng hoặc tính cách mới để xem chúng có phù hợp không. Hoặc bạn có thể thấy bản thân thay đổi để thích nghi với người khác.

Bài báo này thảo luận về việc tại sao bạn lại cảm thấy thấy như bạn không biết mình là ai và bạn có thể làm gì để định hình ý thức mạnh mẽ hơn về bản thân.

Điều này có nghĩa là gì nếu bạn thấy mình đang nghĩ, “Tôi không biết mình là ai?”-  Điều này có thể nghĩa là bạn nhận thức kém về bản sắc chính bản thân mình, nó có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố.

Bản sắc được định hình thông qua những trải nghiệm mọi người có trong cuộc sống của họ, đặc biệt trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên. Trẻ em được nuôi dưỡng trong môi trường tốt sẽ nhận được sự chăm sóc, hỗ trợ và khuyến khích cần thiết để phát triển ý thức lành mạnh về bản thân. 

Những đứa trẻ được nuôi dưỡng trong môi trường ít sự hỗ trợ, nơi chúng bị bỏ bê, lạm dụng hoặc bị cha mẹ chăm sóc quá mức có thể gặp khó khăn trong việc hình thành bản sắc riêng của mình.

Nhà lý thuyết Erik Erikson tin rằng giai đoạn thanh thiếu niên đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành bản sắc của một người. Ông mô tả giai đoạn này của cuộc đời là giai đoạn “lẫn lộn giữa bản sắc với vai trò” và tin rằng những người có thể cam kết với bản sắc mạnh mẽ sẽ có ý thức vững chắc về bản thân, trong khi những người gặp khó khăn có thể sẽ tự hỏi mình là ai khi bước vào tuổi trưởng thành.

Sau này, nhà tâm lý học James Marcia đã mô tả hai trạng thái bản sắc chính là sự khám phá và sự cam kết. Khám phá bao gồm quá trình thử nghiệm các ý tưởng khác nhau trong khi sự cam kết gồm việc đưa ra quyết định dựa trên những ý tưởng liên quan đến bản sắc đó.

Nghiên cứu cho thấy những người có ý thức nhất quán về bản sắc cũng có lòng tự trọng cao hơn, ít tham gia vào các hành vi nguy hiểm hơn và ít có khả năng gặp phải các triệu chứng nội tâm hóa. Triệu chứng nội tâm hóa phổ biến ở những người mắc bệnh trầm cảm và có thể bao gồm những thay đổi trong thói quen ăn uống, nỗi sợ, một mình, buồn bã, và khó tập trung.

Nếu bạn đang vật lộn với các vấn đề liên quan đến bản sắc và cảm thấy rằng bạn không thực sự biết mình là ai, thì có những điều bạn có thể làm. Tìm cách để hiểu rõ bản thân hơn và tham gia vào các hoạt động giúp tăng cường ý thức về bản thân có thể nuôi dưỡng và củng cố cá tính của bạn.

Tôi nên làm gì nếu không biết mình là ai?

• Hiểu rõ hơn về bản thân mình, bao gồm cả sở thích, điều bạn thích và điều bạn không thích.
• Tìm hiểu xem điều gì quan trọng với bạn, bao gồm niềm tin, giá trị và mục tiêu của bạn.
• Hãy dành thời gian cho bản thân để tìm hiểu thêm về con người bạn mà không có áp lực và ảnh hưởng từ bên ngoài.
• Hãy thử những điều mới, bạn có thể không thích mọi thứ, nhưng mỗi thử thách là một trải nghiệm học tập.
• Học cách tin tưởng bản thân.
• Xây dựng sự nhận thức bản thân tốt hơn bằng cách thực hành chánh niệm.

Nếu bạn cảm thấy mình không biết mình là ai, hãy dành thời gian để hiểu rõ hơn về bản thân mình. Một cách mà bạn có thể làm là bắt đầu nghĩ về những điều bạn thích và quan trọng với bạn.

Viết nhật ký, việc bắt đầu viết để bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc hoặc tạo danh sách những điều quan trọng với bạn, những hành động đó có thể hữu ích. Hãy cân nhắc viết về những điều bạn thích, những trải nghiệm bạn có hoặc những điều bạn muốn biết thêm.

Những cuốn sách yêu thích của bạn là gì? Bạn thích thể loại nhạc nào? Khi nào bạn cảm thấy hạnh phúc nhất? Khi bạn viết nhật ký, bạn có thể bắt đầu thấy một số chủ đề hoặc sở thích nhất định bắt đầu xuất hiện. Việc xem lại các danh sách và ghi chú này có thể giúp bạn nhìn nhận và đánh giá cao hơn về cá tính của mình. 

Mặc dù sự cô lập đôi khi bị nhầm lẫn với sự cô đơn, việc dành thời gian cho bản thân có thể mang lại những lợi ích quan trọng cho sức khỏe tinh thần. Áp lực xã hội đôi khi có thể khiến bạn khó có thể cảm nhận được điều gì là quan trọng đối với mình, đặc biệt là khi xung quanh bạn là những người có tính cách mạnh mẽ.

Dành thời gian cho bản thân có thể giúp bạn có cơ hội suy ngẫm, khám phá và thử nghiệm những ý tưởng và cảm xúc mới.

Học cách tin tưởng vào bản thân và bản năng của mình là một phần khác để tìm ra con người thật của bạn. Nếu bạn có nhận thức về bản thân kém, bạn có thể gặp khó khăn khi đưa ra quyết định dù là quyết định lớn hay nhỏ. Để hiểu rõ hơn bản thân mình, điều cần thiết là bắt đầu đưa ra những lựa chọn phản ánh bạn chứ không phải những người xung quanh bạn.

Một cách để học cách tin tưởng vào quyết định của mình là chỉ cần bắt đầu đưa ra quyết định thường xuyên hơn. Bạn có thể bắt đầu từ những việc nhỏ như chọn món ăn cho bữa tối, nói với bạn bè nơi bạn muốn ăn hoặc lựa chọn giữa nhiều mặt hàng khác nhau khi mua sắm. Theo thời gian, bạn sẽ bắt đầu cảm nhận tốt hơn về những loại đồ vật mà bạn thích và học cách khẳng định bản thân tốt hơn trong các tình huống khác nhau.

Nếu cảm thấy không biết mình là ai khiến bạn mệt mỏi hay làm bạn khó có thể sinh hoạt bình thường, lúc này bạn nên cân nhắc gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần. Các vấn đề về bản sắc có thể đóng vai trò trong:

• Sự lo âu
• Trầm cảm 
• Lòng tự trọng thấp
• Những vấn đề về mối quan hệ 
• Căng thẳng
• Không hạnh phúc

Bằng cách làm việc với chuyên gia trị liệu, bạn có thể tìm hiểu về bản sắc của mình và cách nó ảnh hưởng đến các khía cạnh trong cuộc sống, bao gồm cả việc ra quyết định và các mối quan hệ.

Đôi khi các vấn đề về nhận thức bản thân có thể liên quan đến tình trạng sức khỏe tâm thần bao gồm rối loạn nhân cách ranh giới (BPD), rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), rối loạn phân ly hoặc tâm thần phân liệt.